GERMANIZMI U SAVREMENOM SRPSKOM JEZIKU, U GERMANOSLAVISTIČKOJ LITERATURI I U ROMANU SEMPER IDEM ĐORĐA LEBOVIĆA

Apstrakt

Kao što već sam naslov nagoveštava, rad „Germanizmi u srpskom jeziku, u germanoslavičstičkoj literaturi i u romanu „Semper idem” Đorđa Lebovića ima tri cilja: (1) da upozna čitaoca sa najznačajnijim odlikama germanizama u savremenom srpskom jeziku (i na njihovom primeru sa osnovnim pojmovima kontaktne lingvistike), (2) da ukratko predstavi najvažnija dosadašnja filološka i lingvistička istražvanja reči nemačkog porekla u srpkom jeziku i (3) da analizira svojstva i upotrebu germanizama u romanu „Sepmer idem” Đorđa Lebovića, poznatog srpskog dramskog pisca druge polovine 20. i prve decenije 21. veka.

U skladu s tim, središnji deo rada sastoji se iz tri celine. Prva govori o podeli reči stranog porekla na pozajmljenice i prevedenice, kao i o podeli germanizama na supstancijalne, internacionalne i strukturalne germanizme, zatim o prilagođavanju germanizama pravopisu, izgovoru i morfološkom sistemu srpskog jezika i njegovim leksičkim potrebama, o posrednom i neposrednom pozajmljivanju itd. Druga celina posvećena je dosadašnjim istraživanjima germanizama u germanističkoj i srbističkoj literaturi, pri čemu ističe značaj dve studije: „Nemački uticaji u našem jeziku” profesora Miloša Trivunca, jednog od osnivačka srpske univerzitetske germanistike (Trivunac 1937; Trivunac 2015), i „Germanismen im Serbischen und Kroatischen” savremene slavistkinje B. Golubović (Golubović 2007). Na ovo se, u trećoj celini rada, nadovezuju razmatranja o germanizmima u književnom stvaralaštvu Đorđa Lebovića.

Imajući u vidu to da su nemački uticaji na srpski jezik veoma zanimljivi mnogim mladim germanistima i studentima germanistike, tako da oni teme seminarskih radova i master-radova neretko biraju upravo iz ove oblasti, autor je u radu pokušao da objedini osnovne informacije koje pruža bogata literatura na nemačkom i srpskom jeziku, da ih prikaže što jasnije i sažetije, kao i da na primeru germanizama u delima Đ. Lebovića ukaže na mogućnosti za primenu tih saznanja pri analizi odgovarajućeg aspekta pojedinih ostvarenja srpske književnosti. U zavisnosti od materijala koje nudi konkretno književno delo, rezultati takve analize mogu potvrditi postojeće uvide ili ih – u najboljem slučaju – proširiti i produbiti.